ความดันโลหิตต่ำ น่ากลัวหรือไม่ มีวิธีการป้องกันอย่างไร?

“ ความดันโลหิตต่ำ ” ดีกว่า “ความดันโลหิตสูง” จริงหรือ?

ค่าความดันโลหิตที่สูงกว่า 180/110 มิลลิเมตรปรอท เป็นสัญญาณของความเสียหายของอวัยวะ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก ปวดหลัง ชา/อ่อนแรง การมองเห็นเปลี่ยนไปหรือพูดลำบาก ต้องรีบไปพบแพทย์ทันที
ผู้ที่มีความดันโลหิตสูง หากปล่อยทิ้งไว้ให้อยู่ในระดับเดิมนานๆ มีโอกาสเป็นโรคหัวใจตีบตันเพิ่มขึ้น 3-4 เท่า และโรคหลอดเลือดสมองตีบตัน 7 เท่า เมื่อเทียบกับผู้ที่มีค่าความดันปกติ
ภาวะ ความดันโลหิตต่ำ เมื่อเปลี่ยนท่า Orthostatic Hypotension อาจทำให้เกิดอาการวิงเวียนศีรษะและเป็นลม เนื่องจากสมองได้รับเลือดไม่เพียงพอ และบ่งบอกถึงปัญหาและอาการร้ายแรงอาจถึงแก่ชีวิตได้
ผู้ที่มีค่า “ความดันโลหิตต่ำ” มักจะคิดว่ามีสุขภาพดี ไม่มีปัญหา แต่ในความจริงแล้วทั้งความดันโลหิตสูงและความดันโลหิตต่ำ  ต่างมีความเสี่ยงต่อโรคแทรกซ้อน ที่สามารถนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่อันตรายได้ในที่สุด

วิธีรักษา ” ความดันโลหิตต่ำ ” ด้วยตัวเองแบบคนญี่ปุ่น

คนจำนวนมากมักจะกังวลเกี่ยวกับความดันโลหิตสูงโดยลืมคิดว่าภาวะความดันโลหิตต่ำก็เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่หากไม่ได้รับการดูแลก็นำไปสู่อันตรายต่อชีวิตได้เช่นกัน มารู้สาเหตุที่ทำให้ความดันโลหิตต่ำ และวิธีการดูแลตัวเองให้หายจากโรคแบบคนญี่ปุ่นกัน

อาการและสาเหตุของความดันโลหิตต่ำ

อาการสำคัญของคนมีภาวะความดันโลหิตต่ำ คือ หน้ามืด เวียนศีรษะ โดยเฉพาะในตอนที่เปลี่ยนอิริยาบถอย่างกะทันหัน ปวดศีรษะเล็กน้อย หนาวง่าย และมีค่าความดันโลหิตต่ำกว่า 90/60 มิลลิเมตรปรอท โดยสาเหตุนั้นอาจจะมาจาก

• การอดอาหารเพื่อลดน้ำหนักและการรับประทานอาหารที่ไม่ครบถ้วนตามคุณค่าทางโภชนาการ จนทำให้ขาดสารอาหารที่จำเป็นสำหรับการสร้างเม็ดเลือดแดงและเสริมสร้างความแข็งแรงของร่างกาย
• ความเครียดที่ติดต่อกันยาวนานจนส่งผลให้ระบบประสาทอัตโนมัติทำงานผิดปกติ
• ความไม่สมดุลของฮอร์โมนในร่างกายโดยเฉพาะในผู้หญิงวัยทอง
• การใช้ยารักษาโรคประจำตัวบางชนิด เช่น ยาลดความดันโลหิตสูง ยาขับปัสสาวะ และยาต้านอาการซึมเศร้า
• ภาวะทางร่างกายบางอย่างที่มีผลต่อความดันโลหิต เช่น การตั้งครรภ์ ภาวะโลหิตจาง และโรคหัวใจ เป็นต้น

วิธีการดูแลบำบัดภาวะความดันโลหิตต่ำได้ด้วยตนเอง

ความดันโลหิตต่ำนั้นเป็นผลจากการใช้ชีวิตประจำวันที่ไม่สมดุล ซึ่งสามารถรักษาให้หายได้ด้วยตนเองโดยวิธีการปฏิบัติดังต่อไปนี้

• ตื่นเช้าเข้านอนเร็ว
  การตื่นเช้าเข้านอนเร็ว ไม่เครียดง่าย และหลีกเลี่ยงการนอนดึกจะช่วยคงสภาวะที่ปกติของระบบประสาทอัตโนมัติ ส่งผลในการทำให้อาการความดันโลหิตต่ำค่อยๆ ดีขึ้น
• อาบน้ำอุ่น
  การอาบและแช่น้ำอุ่นนอกจากจะช่วยลดความเครียดและความเหน็ดเหนื่อยจากการทำงานแล้วก็ยังช่วยให้ระบบการไหลเวียนเลือดดี ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการทำให้ร่างกายมีความดันโลหิตที่เป็นปกติ
• ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
  การไหลเวียนเลือดไปสู่ปลายแขนและขาไม่ดี เป็นอีกหนึ่งสาเหตุของความดันโลหิตต่ำ การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น การเดินเร็วและเดินขึ้นลงบันได เป็นต้น จะช่วยยืดกล้ามเนื้อน่อง ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น
• รับประทานอาหารให้ครบ 3 มื้อ
  คนที่เป็นความดันโลหิตต่ำมักจะอ่อนแอและอ่อนแรงในตอนเช้า การรับประทานอาหารให้ครบห้าหมู่ทั้ง 3 มื้อจะทำให้ร่างกายรับสารอาหารที่ช่วยให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น ทั้งนี้การรับประทานอาหารเช้าจะช่วยเพิ่มอุณหภูมิของร่างกายซึ่งจะช่วยให้การไหลเวียนเลือดดีขึ้น และช่วยให้การเผาผลาญพลังงานของร่างกายดีขึ้น ส่งผลในการบรรเทาอาการตัวเย็นได้ดี
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ
  หากร่างกายขาดน้ำจะทำให้ปริมาณน้ำที่ไหลเวียนในหลอดเลือดลดลง ส่งผลให้ความดันเลือดลดลง ซึ่งเป็นสาเหตุของดันโลหิตต่ำ ดังนั้นในหนึ่งวันควรดื่มน้ำให้เพียงพอเพื่อป้องกันไม่ให้ความดันของร่างกายลดลง นอกจากนี้การดื่มน้ำที่พอเพียงจะช่วยเสริมการเผาผลาญพลังงานของร่างกายด้วย
• รับประทานอาหารร้อน
  ผู้ที่มีภาวะความดันโลหิตต่ำมักจะรู้สึกหนาวเนื่องจากอุณหภูมิของร่างกายต่ำกว่าคนปกติ ดังนั้นจึงควรหลีกเลี่ยงอาหารการรับประทานอาหารแช่เย็นหรือผักสด แต่ควรรับประทานซุปผักร้อนๆ และอาหารที่ปรุงสุกใหม่
• รับประทานอาหารที่ย่อยได้ง่าย
  อีกหนึ่งปัญหาของผู้มีภาวะความดันโลหิตต่ำคือ ระบบย่อยอาหารทำงานไม่ค่อยดี  ทำให้ท้องอืดได้ง่าย ดังนั้นจึงควรรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย เคี้ยวอาหารให้ละเอียด และหลีกเลี่ยงการดื่มกินที่มากเกินไป
• ใช้เครื่องเทศและสมุนไพรปรุงอาหาร
  เครื่องเทศปรุงรสอาหาร เช่น ผงกะหรี่ พริกไทย พริกป่น และสมุนไพร เช่น ขิงและกระเทียม เป็นต้น จะช่วยทำให้ร่างกายอุ่นขึ้น
• รับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีนและธาตุเหล็ก
  โปรตีนที่รับประทานเข้าไปจะถูกนำไปสร้างกล้ามเนื้อและเลือดซึ่งจะช่วยเพิ่มอุณหภูมิของร่างกาย อีกทั้งธาตุเหล็กที่รับประทานเข้าไปจะช่วยป้องกันโรคโลหิตจางได้ดี แหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยโปรตีนและธาตุเหล็กได้แก่ เนื้อสัตว์ อาหารทะเล ผลิตภัณฑ์นม ไข่ และถั่วเหลือง เป็นต้น
• รับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินอี
  วิตามินอีจะช่วยให้การไหลเวียนเลือดดี ส่งผลในการเพิ่มความดันโลหิต บรรเทาอาการตัวเย็นและไหล่แข็งได้ดี อาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินอี ได้แก่ ฟักทอง บร็อคโคลี่ พริกหวาน ถั่วต่างๆ และอะโวคาโด เป็นต้น
• รับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินบี
  เมื่อระบบการไหลเวียนเลือดแย่ลงเนื่องมาจากความดันโลหิตต่ำ วิตามินบีจึงเป็นวิตามินจำเป็นที่ร่างกายนำมาใช้สร้างพลังงานจากสารอาหารที่รับประทานเข้าไป ดังนั้นจึงควรหมั่นรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยวิตามินบีซึ่งมีมากในอาหารดังนี้คือ ผักใบเขียวและเหลือง ปลา เนื้อสัตว์ ไข่ ผลิตภัณฑ์นม และโปรตีนจากถั่วเหลือง เป็นต้น

ความดันต่ำ เมื่อไหร่ที่ควรพบแพทย์

แม้บางคนมองว่าอาการวิงเวียนศีรษะหรือหน้ามืดเป็นครั้งคราวอาจเป็นปัญหาเล็กน้อย เช่น เป็นผลมาจากภาวะขาดน้ำเล็กน้อย หรือน้ำในอ่างอาบน้ำร้อนเกินไป  แต่จะเห็นได้ว่าอาการที่เกิดขึ้นเหล่านี้ ร่างกายอาจกำลังบอกอะไรกับเราก็ได้ ดังนั้น จึงไม่ควรชะล่าใจ แต่ควรรีบไปพบแพทย์โดยเร็ว ทั้งนี้ หากมีอาการวิงเวียนหรือหน้ามืดเวลาลุกขึ้นยืน ควรวัดความดันในท่ายืนด้วย โดยเริ่มต้นวัดความดันในท่านอนก่อน หลังจากนั้นลุกขึ้นยืน วัดความดันภายในเวลา 1 และ 3 นาทีหลังจากลุกขึ้นยืน  หากความดันโลหิตตัวบนในท่ายืนต่ำกว่าท่านอน  ≥  20 mmHg แสดงถึงภาวะความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า (Orthostatic Hypotension) ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการวิงเวียนศีรษะและเป็นลมได้ เนื่องจากสมองไม่ได้รับเลือดเพียงพอ  และบ่งบอกถึงปัญหาและอาการที่ร้ายแรงอาจถึงแก่ชีวิตที่ตามมาได้ ได้แก่

• เกิดความสับสนโดยเฉพาะในผู้สูงอายุ
• ตัวซีด เย็น
• หายใจเร็วและตื้น
• ชีพจรเต้นอ่อน หรือเต้นเร็วผิดปกติ
• มีอาการช็อก

สรุป

ความดันโลหิตต่ำเป็นโรคที่รักษาได้ด้วยตนเองจากการเปลี่ยนพฤติกรรมของเราเอง หากปฏิบัติดังข้างต้นอย่างสม่ำเสมออาการที่เกิดจากความดันโลหิตต่ำจะค่อยๆ หายไปเอง อย่างไรก็ดี หากรู้สึกว่าหน้ามืดหรือวิงเวียนศีรษะหนักขึ้นก็ควรรีบไปปรึกษาแพทย์

แหล่งที่มา

https://www.sanook.com/health/