ไขข้อสงสัย แสงใน ไมโครเวฟ อันตรายจริงหรือ?

เคยได้ยินผู้ใหญ่เตือนว่าอย่าไปจ้องมองแสงสีส้มๆ ภายในเตาไมโครเวฟขณะกำลังอุ่นอาหาร เพราะแสงในไมโครเวฟจะทำให้สายตาเราเสียไหมคะ หรือบางบ้านอาจจะถึงขั้นให้เดินออกมาไกลๆ ให้ห่างจาก ไมโครเวฟ ขณะอุ่นอาหาร เพราะเกรงว่าคลื่นไมโครเวฟจะทำอันตรายต่อร่างกายของเรา ความเชื่อเหล่านี้เป็นเรื่องจริงหรือไม่

คลื่น ไมโครเวฟ อันตรายต่อสุขภาพหรือไม่?

คลื่นไมโครเวฟ คือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เหมือนคลื่นวิทยุ คลื่นทีวี คลื่นแสงอินฟาเรด แสงอัลตร้าไวโอเล็ต และอีกหลายๆ หลักการทำงานของมันคือ คลื่นไมโครเวฟจะพุ่งเข้าไปกระทบอาหาร ถ่ายทอดพลังงานให้โมเลกุลของน้ำทั้งใน และนอกอาหาร  จนเกิดการสั่นสะเทือน และเสียดสีกันจนเป็นความร้อน จนทำให้อาหารสุก

ส่วนตัวคลื่นไมโครเวฟเอง หลังจากมอบพลังงานให้อาหารแล้ว ก็จะสลายตัวไปจนหมด ไม่เหลือตกค้างอยู่ในอาหาร จึงไม่ทำให้อาหาร และคนใช้อย่างเราๆ ได้รับอันตรายจากคลื่นไมโครเวฟดังกล่าวแน่นอนค่ะ

แสงสีส้มๆ ในเตาไมโครเวฟ เป็นอันตรายหรือไม่?

ไม่เป็นอันตรายใดๆ ทั้งสิ้นค่ะ เพราะคลื่นไมโครเวฟจะไม่สามารถทะลุผ่านฝาตู้ออกมาภายนอกได้เลย เพราะมีแรงทะลุทะลวงต่ำกว่าแสงอินฟาเรด แสงธรรมดา รวมไปถึงรังสีอัลตร้าไวโอเล็ต รังสีเอ๊กซ์ หรือรังสีแกมมาเสียอีก

นอกจากนี้ แสงสีส้มๆ ที่เราเห็น ไม่ใช่คลื่นไมโครเวฟนะคะ แต่เป็นดวงไฟที่เขาติดตั้งไว้ในไมโครเวฟ เพื่อให้เรามองเห็นอาหารที่อยู่ในเตาขณะที่เตาไมโครเวฟกำลังทำงานต่างหาก เพราะฉะนั้นจ้องมองอาหารในเตาไมโครเวฟก็ไม่ได้มีอันตรายไปกว่าการจ้องมองดวงไฟธรรมดาๆ เลยค่ะ

ทานอาหารที่ผ่านคลื่นไมโครเวฟบ่อยๆ จะเป็นอันตรายต่อสุขภาพหรือไม่?

คลื่นไมโครเวฟจะพุ่งผ่านอาหารที่เราใส่เข้าไปในเตา เพื่อทำให้เกิดการสั่นสะเทือน จนเกิดเป็นความร้อนที่ทำให้อาหารสุก แต่ตัวคลื่นไมโครเวฟเอง เมื่อถ่ายทอดพลังงานให้กับอาหารแล้ว ตัวมันเองก็จะสลายหายไป ไม่เหลือตกค้างไว้ในอาหาร ภาชนะ หรือในสิ่งใดทั้งสิ้น ดังนั้นการรับประทานอาหารที่ปรุงสุก หรืออุ่นจากไมโครเวฟบ่อยๆ ไมได้ทำให้ร่างกายได้รับอันตรายแต่อย่างใด

ใช้เตาไมโครเวฟอย่างไร ให้ถูกวิธี

1. เลือกภาชนะที่ปลอดภัยในการใช้กับเตาไมโครเวฟเท่านั้น เช่น จานชามกระเบื้อง ภาชนะทนไฟ พลาสติกทนความร้อน และภาชนะที่ทำจากไม้ หรือกระดาษ ข้อสังเกตอักจุดหนึ่งคือ เลือกซื้อภาชนะที่ฉลากบอกไว้ว่า ใช้ร่วมกับเตาไมโครเวฟได้

2. ห้ามใช้ภาชนะ จานชาม ที่ทำจากโลหะ หรือมีส่วนผสมของโลหะ ภาชนะกระเบื้องที่มีขอบเงินขอบทอง รวมไปถึงฟอยล์ห่ออาหารสีเงิน กับเตาไมโครเวฟเป็นอันขาด เพราะคลื่นไมโครเวฟจะไม่สามารถทะลุผ่านโลหะได้ อาจเกิดการสะท้อนกลับของคลื่น สปาร์คเป็นประกายไฟเล็ก หรืออาจทำให้ไฟลุกไหม้ในเตาไมโครเวฟได้

3. หมั่นทำความสะอาดเตาไมโครเวฟหลังใช้อยู่เสมอ อย่าให้คราบอาหาร คราบน้ำมัน เกาะติดไมโครเวฟเป็นเวลานาน เพื่อสุขอนามัยที่ดีของเราเอง และเพื่อยืดอายุการใช้งานของเตาไมโครเวฟด้วย

4. อาหารที่มีไขมัน ผิวมัน เปลือกแข็ง หรือมีน้ำเป็นส่วนประกอบในลักษณะปิด ไม่มีรูระบายอาการ เช่น ไข่แดง หรือกล่องอาหารสำเร็จรูปแช่แข็ง ควรเอาส้อมจิ้ม หรือเจาะรูระบายอากาศ หรือดปิดฝาแง้มๆ เอาไว้ด้วย เพราะความร้อนจะทำให้อากาศภายในดันตัวออกมา หากไม่มีรูระบายอากาศ อาจทำให้อาการระเบิดเสียงดังได้

5. เลือกใช้เตาไมโครเวฟเฉพาะอย่างผู้ผลิตที่น่าเชื่อถือ มีตราสัญลักษณ์รับรองความปลอดภัย มีประกัน และควรอ่านคู่มือที่แนบมากับเตาไมโครเวฟก่อนใช้งาน

คำถามที่พบบ่อย

ถาม. คลื่นไมโครเวฟที่ใช้ในการปรุงอาหาร คือคลื่นชนิดใด
ตอบ. คลื่น Microwave ที่ใช้ปรุงอาหารคือคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าเหมือนคลื่นวิทยุ คลื่นทีวี คลื่นแสง infrared คลื่นแสงธรรมดา แสง Ultra Violet คลื่นรังสีเอ๊กซ์และคลื่นรังสีแกมม่า มีความยาวคลื่นสั้นกว่า คลื่นวิทยุ คลื่นทีวีแต่ยาวกว่าคลื่นแสง infrared และอื่น ๆ ที่กล่าวแล้ว คลื่น Microwave ที่ใช้ปรุงอาหารจะมีความถี่คลื่น 2,450 ล้านรอบต่อวินาที (หรือ 2,150 Megahertz) เมื่อคลื่นพุ่งไปกระทบอาหารจะถ่ายทอดพลังงานของมันให้โมเลกุลของน้ำทั้งในและนอกอาหารเกิดการสั่นสะเทือนเสียดสีกันเป็นความร้อน จึงทำให้อาหารสุกอย่างรวดเร็ว เมื่อคลื่น Microwave มอบพลังงานให้ Molecule ของน้ำหมดแล้ว มันก็จะสลายตัวไป ไม่สะสมอยู่ในอาหารอีก คงเหลือไว้แต่สภาพอาหารที่เปลี่ยนจากอาหารเดิมเป็นอาหารสุกเท่านั้น คลื่น Microwave จึงไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์

ถาม. ในทางการแพทย์มีการนำคลื่นชนิดนี้มาใช้ในการรักษาบ้างหรือไม่
ตอบ. ทางการแพทย์นำคลื่น Microwave มาใช้ในการรักษาบ้างเหมือนกัน แต่เป็นคลื่น Microwave ที่มีความถี่คลื่นน้อยกว่า Microwave ที่ใช้ปรุงอาหารเพราะต้องการเพียงความร้อนขนาดอุ่น ๆ สบาย ๆ หรือความร้อนสูงขึ้นอีกเล็กน้อยขนาดพอทนได้ ไม่ใช่ร้อนมากขนาดจะทำให้เนื้อสุกไหม้ เช่น ทางเวชศาสตร์ฟื้นฟูใช้ Microwave ความถี่ต่ำเพื่อใช้คลายการปวดกล้ามเนื้อ ปวดตามข้อมีความร้อนขนาดอุ่น ๆ กำลังสบาย ๆ ทางด้านรังสีรักษาและทางระบบทางเดินปัสสาวะใช้ Microwave ความถี่สูงขึ้นกว่าทางเวชศาสตร์ฟื้นฟูประมาณ 915 MZ ให้ความร้อนสูงขึ้น แต่ไม่ถึงจุดเดือด ใช้รักษาทำลายเซลล์มะเร็งเฉพาะที่ตื้น ๆ ร่วมกับการรักษาด้วยรังสีและยารักษามะเร็ง เครื่องเดียวกันนี้ยังสามารถใช้รักษาโรคต่อมลูกหมากโตในชายผู้สูงอายุบางรายได้ด้วย

ถาม. คลื่นที่ใช้ในไมโครเวฟมีอันตรายต่อสุขภาพด้านใดหรือไม่
ตอบ. คลื่น Microwave ที่ใช้ในการปรุงอาหารไม่มีอันตรายต่อสุขภาพ เพราะคลื่นจะสลายตัวไปไม่สะสมในอาหาร เมื่อรับประทานอาหารที่ทำให้สุกด้วย Microwave จึงไม่เกิดอันตรายใด ๆ ทั้งสิ้น

ถาม. การจ้องมองแสงในขณะที่กำลังทำงานมีอันตรายต่อดวงตา จริงหรือไม่
ตอบ. ไม่จริง เพราะคลื่น Microwave ไม่สามารถจะทะลุทะลวงผ่านผนังตู้และฝาตู้ออกมาได้ เพราะมีแรงทะลุทะลวงต่ำกว่า infrared แสงธรรมดา และ Ultraviolet และรังสีเอ๊กซ์หรือรังสีแกมมา และแสงที่เรามองเห็นในตู้ไม่ใช่แสงของคลื่น Microwave แต่เป็นแสงของดวงไฟฟ้าที่เขาติดตั้งไว้ให้เห็นสิ่งที่อยู่ภายในตู้ขณะเครื่องทำงานเท่านั้นเอง

ถาม. อาหารที่ผ่านการปรุงด้วยไมโครเวฟจะมีรังสีตกค้างหรือปะปนมาในอาหารหรือไม่
ตอบ. อาหารที่ผ่านการปรุงด้วย Microwave จะไม่มีรังสีตกค้าง หรือปะปนมาในอาหารเพราะรังสีเป็นคลื่นพุ่งผ่าน แล้วมอบพลังงานของมันให้กับสิ่งที่มันพุ่งผ่านไป เมื่อพลังงานของมันหมดมันก็สลายตัวไป คงเหลือแต่สิ่งที่เกิดขึ้นหลังมันวิ่งผ่านไปคือเกิดความร้อนทำให้อาหารสุกนั่นเอง

ถาม. ในการใช้เครื่องไมโครเวฟมีข้อควรระมัดระวังอะไรบ้าง
ตอบ.1. เลือกซื้อเครื่องจากบริษัทที่เชื่อถือได้ มีมาตรฐาน มีการรับรองคุณภาพการผลิต ฝาตู้ต้องปิดได้ แน่นสนิท ไม่มีรอยรั่ว
2. ก่อนใช้ต้องอ่านคู่มือการใช้ให้ละเอียด ทำให้ถูกต้องตามขั้นตอน
3. ไม่ควรวางของหนักหรือเหนี่ยวโหนประตูตู้ ในขณะที่ประตูเปิดอยู่ เพราะจะทำให้ฝาตู้ปิดไม่สนิท มีคลื่น Microwave รั่วออกมาได้ระหว่างใช้
4. เมื่อตู้ชำรุด ไม่ควรแก้ไขเอง ควรติดต่อช่างที่ชำนาญมาแก้ไข
5. ไม่ควรใช้ดวงตาแนบกับฝาตู้ขณะเครื่องทำงาน เพื่อความไม่ประมาท
6. การจะวัดว่ามีคลื่น Microwave รั่วไหลออกมาจากเครื่องทำได้ โดยใช้เครื่อง Survey Meter ให้ติดต่อกับเจ้าหน้าที่กองรังสี กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข หรือบริษัทใหญ่ ๆ ที่ขายเครื่องไมโครเวฟ จะมีบริการการวัดคลื่น Microwave ที่รั่วออกมานอกตู้ให้ได้

ถาม. อายุการใช้งานของเครื่องและการดูแลมีส่วนสำคัญในเรื่องของความปลอดภัยอย่างไร
ตอบ. อายุการใช้งานของเครื่อง หากใช้ทะนุถนอมไม่ทำรุนแรงก็จะใช้เครื่องได้นานมาก บอกไม่ได้แน่นอนขึ้นอยู่กับผู้ใช้ และวัสดุโครงสร้างของเครื่อง การดูแลมีส่วนสำคัญมากในเรื่องของความปลอดภัย เมื่อใช้ตู้ไปแล้วต้องเช็ดทำความสะอาดตู้สม่ำเสมอ อย่าปล่อยให้เศษอาหารกระเด็นค้างอยู่ในตู้เป็นระยะเวลานาน ๆ เพราะความเค็มของอาหารจะทำให้เหล็กตู้เป็นสนิมและเกิดเป็นรอยทะลุ ทำให้คลื่น Microwave รั่วออกมาเกิดอันตรายกับผู้ใช้ได้ ห้ามใช้ของมีคมขูดหรือขัดตู้

ถาม. ข้อแนะนำทั่วไปสำหรับการใช้ Microwave ที่ถูกต้องและปลอดภัย
ตอบ.1. เลือกภาชนะที่ใช้กับตู้ Microwave ให้เหมาะสม เช่น ชามแก้วทนไฟ ชามกระเบื้อง พลาสติกทนความร้อน ภาชนะไม้ จานกระดาษ
2. ห้ามใช้ภาชนะโลหะทุกชนิดกับตู้ Microwave หรือภาชนะกระเบื้องที่มีขอบเงินขอบทอง
เป็นส่วนผสมของโลหะ เพราะคลื่นไม่สามารถจะพุ่งผ่านไปได้ เมื่อชนโลหะแล้วคลื่นจะสะท้อนกลับ เกิดการ spark เป็นดวงไฟเล็ก ๆ เกิดเสียงดัง และอาจจะทำให้เกิดไฟลุกไหม้ในตู้ได้ หากในตู้นั้นไม่สะอาดมีน้ำมันกระเด็นไปรอบตู้เป็นต้น
3. เวลาปรุงอาหารที่เป็นน้ำหรือน้ำมันเมื่อเดือดมีโอกาสกระเด็นไปไกลไปติดรอบตู้ สกปรกเป็น มันเลอะเทอะ ทำให้ต้องทำความสะอาดตู้ยุ่งยาก อาจจะใช้ฝาชี พลาสติกทนความร้อน ครอบอาหาร เสียก่อนเริ่มเปิดใช้เครื่อง Microwave ทำให้ประหยัดเวลาในการทำความสะอาดตู้
4. ไม่ควรนำอาหารที่มีผิวมันหรือมีเปลือกแข็ง เข้าไปทำให้สุกในตู้ เพราะความร้อนทำให้อากาศภายในอาหารขยายตัว ประกอบกับไอน้ำที่เกิดขึ้นมีแรงดันสูง จะทำให้เกิดระเบิดเสียงดังได้ ควรใช้ส้อมจิ้มผิวอาหารหรือเปลือกอาหารให้เป็นรูเสียก่อน เพื่อป้องกันการปะทุที่เกิดจากความร้อนภายในอาหารขยายตัว
5.การปรุงอาหารด้วยภาชนะที่มีฝาปิดในตัวควรเผยอฝาปิดเล็กน้อย เพื่อให้ไอน้ำพุ่งออกได้หรือพลิกฝาปิดเพียงวางไว้เฉย ๆ ไม่ปิดแน่น

ถาม. ข้อแนะนำท้ายรายการ
ตอบ. ตู้ Microwave ถ้ารู้จักใช้ให้ถูกวิธีจะมีประโยชน์มาก เพราะสะดวก รวดเร็ว ประหยัด เหมาะสำหรับชีวิตปัจจุบันซึ่งต้องเร่งรีบไปหมดทุกอย่าง
อย่าลืมซื้อเครื่องที่มีมาตรฐาน มีการรับรองคุณภาพ อ่านคู่มือก่อนใช้ และเลือกภาชนะที่ใช้ให้เหมาะสม หากเครื่องดีไม่มีรอยรั่ว อันตรายจาก Microwave จะไม่เกิดขึ้นเลย 100%

สรุป

อันตรายที่มากับเตาไมโครเวฟ แม้ว่า ไมโครเวฟ จะปลอดภัยในการใช้งานอย่างมาก แต่จะเป็นอันตรายกับเราทันที ถ้าเตาไมโครเวฟอยู่ในสภาพชำรุด เช่น ฝาตู้ปิดได้ไม่สนิท มีรอยรั่ว เพราะอาจทำให้คลื่นไมโครเวฟรั่วไหลออกมาภายนอกได้

นอกจากนี้ หากปล่อยให้ไมโครเวฟสกปรกจากการอุ่นอาหารนานๆ ไม่ยอมทำความสะอาด ความเค็มของอาหารจะทำให้เตาไมโครเวฟเกิดคราบสนิม จนอาจเกิดเป็นรอยทะลุ และคลื่นไมโครเวฟรั่วได้เช่นกัน

แหล่งที่มา

https://www.sanook.com/health/

https://www.si.mahidol.ac.th/